Caz Müziğine Dair
İlk defa ABD’nin Güney eyaletlerinde ortaya çıkan Caz müziği, 20. Yüzyılın başlarında gelişmeye başlayan bir müzik türüdür. Asırlık geçmişe sahip bu müzik türüyle Dünya ilk defa 1917 yılında, Dixieland Jazz Band’in piyasaya çıkardıkları ilk plakları ile tanışmıştır. Geçmişte gördüğü büyük ilki ve duyulan sevgi sırf geçmişe özel olmamakla birlikte, Caz müziğinin günümüzde hala hatrı sayılır bir yeri bulunmaktadır.
1900’lü yılların başında ABD topraklarında keşfedilmiş oluşuna rağmen Caz, ana toprağından çıkıp tüm dünyaya yayılarak ortalığı kasıp kavurmuştur. Farklı kültürler, dinler, diller ve zevklere sahip ülkelerde birçok alt türe ayrılmıştır. Bu alt türlerden birkaçı: soul, bebop, cool, Caz rock, etno caz olarak örnek verilebilir. Caz, bu türlerin dışında sayısız müzik türü ve geleneği ile de etkileşim içinde bulunmuştur. 20. yüzyıl’ın başında oluşmasından sonra caz müziği ve stilleri yayılıp müzik akımlarını etkilemeye başlamıştır. Caz kelimesinin kökeninin o dönemin argosundan geldiği düşünülmektedir, önerilen anlamlar enerjik, ruhani ve titreşimlidir.
Cazın asıl kökeni, blues ve ragtime gibi müzik türlerinin kökeni olan Eski Afrika ve batı dünyası geleneklerinden gelir. Caz, Amerika’ya gelen köle Afrikalıların halk müziği olarak bilinen Blues akımından fazlaca etkilenip beslenmiştir. Caz’ın Afrikalıların geleneksel müziğinden yararlanmış olması gösterilerek birçok caz müzisyeni caz’ı Güney Afrikalıların icat ettiğini söylemektedir.
Caz müziğinde kullanılan en önemli aletler ordu bandolarının müzik aletleridir; nefesliler, üflemeliler ve vurmalı gitarlar. Cazda ölçü dört zamanlıdır. Dört zamanlı ölçünün zayıf zaman denilen ikinci ve dördüncü vuruşlarının vurgulanması ve temponun dinleyenlere dans etme arzusu verecek şekilde hafiflik ve rahatlıkla yaşatılması cazın başlıca özelliği olarak sayılabilir. Caz, armoni bakımından da çok zengin olup müziğin doğasını beslemiş ve klasik armoniden ayrı bir armoni şekli geliştirmiştir.
Caz müziğini tanımlamak güç olsa dahi, doğaçlama kavramının önemli bir yere sahip olduğu göz ardı edilemez ve bu kavramın kökenleri gene Afrika’ya dayanmaktadır. Blues’da atışmaya sıkça rastlanılmakta, bu tek başına doğaçlamaya dönüşmektedir ve caz müziğinin de en etkileyici özelliği budur. Kişiyi ve o anki ruh halini yansıtarak dinleyiciye caz sanatçısını anlama, duyma yetilerini sunar. Bu şekilde caz müziği sırf sanatçıda kalmaz, dinleyiciye ulaşır bu nedenle herkese hitab edebilen bir tarzdır caz.
Sevan ANLITAN
Yorum Yazın